Kompanyi z’umuryango n’inshuti za Joseph Kabila wahoze ari Perezida wa Repubulika ya Demokarasi ya Congo zohererejwe za miliyoni z’amadolari y’Amerika zo mu mari ya leta kuri konti zazo bwite zo muri banki, nkuko amakuru y’ibanga yamenwe ya mbere menshi muri Afurika abigaragaza.
Ayo mafaranga yoherejwe kuri za konti z’izo kompanyi mu ishami ryo muri DR Congo rya banki yitwa ‘Banque Gabonaise et Française Internationale’ (BGFI).
Za miliyoni z’amadolari ‘cash’ nyuma zakuwe kuri izo konti.
Bwana Kabila, w’imyaka 50, yari akiri Perezida mu gihe ayo mafaranga yoherezwaga.
Ibyatangajwe kandi bitifuzwaga birimo inyandiko zirenga miliyoni eshatu ndetse n’amakuru ku bikorwa byo muri banki (transactions) bibarirwa muri za miliyoni byo muri banki BGFI, ikorera mu bihugu byinshi byo muri Afurika no mu Bufaransa.
Igitangazamakuru Mediapart cyo ku rubuga rwa internet cyo mu Bufaransa gikora inkuru z’icukumbura hamwe n’umuryango utegamiye kuri leta urengera abamena amabanga muri Afurika ku bw’inyungu rusange witwa ‘Platform to Protect Whistleblowers in Africa’ (PPLAAF), ni byo byahawe ayo makuru.
Ishami rya BBC rikora inkuru z’icukumbura rya BBC Africa Eye ryabonye ayo makuru, nk’iriri mu rugaga rwitwa Congo Hold-up, ruhuzwa n’umuryango w’itangazamakuru w’ubufatanye ku nkuru zicukumbuye wa European Investigative Collaborations (EIC).
Iri perereza rituma hibazwa ku wungukiye muri ayo mafaranga yoherejwe, ndetse n’ibibazo byo kubogama bishobora kuvuka kubera amasano ya hafi y’abo bireba (conflicts of interests).
Kompanyi y’ibitoro itagira ibitoro
Umuyobozi mukuru w’ishami rya banki BGFI muri DR Congo, ryitwa BGFI Banque RDC, kuva mu 2012 kugeza mu 2018 yari Francis Selemani, wareranwe na Joseph Kabila.
Mushiki wa Bwana Kabila, witwa Gloria Mteyu, yari afite imigabane ingana na 40% y’ibikorwa bya BGFI muri DR Congo, ishami ryashinzwe muri icyo gihugu mu 2010.
Kompanyi imwe itari iya leta, yitwa Sud Oil, yagaragajwe ko yakiriye hafi miliyoni 86 z’amadolari y’Amerika zo mu mari ya leta kuva mu kwezi kwa cumi na kumwe mu 2013 kugeza mu kwezi kwa munani mu 2017.
Ayo arimo atari munsi ya miliyoni 46 z’amadolari y’Amerika yavuye muri banki nkuru ya DR Congo (BCC), miliyoni 15 z’amadolari y’Amerika zavuye muri kompanyi y’igihugu y’ubucukuzi bw’amabuye y’agaciro izwi nka Gécamines, hamwe na miliyoni 1 y’amadolari y’Amerika yavuye mu kanama k’igihugu k’amatora, CENI.
Amakuru yonyine BBC yabonye kuri ayo mabanga yamenwe ku birebana n’ayo mafaranga yarishywe ni inyemezabwishyu (facture) y’arenga gato miliyoni 1 y’amadolari y’Amerika CENI yoherereje Sud Oil ajyanye no kuriha ibitoro.
Nta gihamya n’imwe BBC yabonye yemeza ko Sud Oil yakoraga ubucuruzi bw’ibitoro muri icyo gihe.
